膜翅目Hymenoptera細(xì)腰亞目Apocrita包括了膜翅目的大部分種類(lèi),分為兩類(lèi):針尾部Aculeata(胡蜂、青蜂、蜜蜂和螞蟻等)和寄生部Parasitica(如姬蜂、癭蜂和小蜂等),主要鑒別特征為腹基部縊縮,具柄或略呈柄狀。本卷包括膜翅目細(xì)腰亞目的青蜂總科、胡蜂總科、蜜蜂總科,共19科215屬728種。本卷主要依據(jù)標(biāo)本和文獻(xiàn)記錄,對(duì)實(shí)際研究過(guò)的種類(lèi)做了比較詳細(xì)的形態(tài)描述,每個(gè)種均列有分布、主要形態(tài)特征等,并附有檢索表。
更多科學(xué)出版社服務(wù),請(qǐng)掃碼獲取。
1987.8 -1998.7 浙江農(nóng)業(yè)大學(xué) 助教、講師、副教授
1996.1 -1997.6 荷蘭 萊頓大學(xué) 博士后2001.10 -2002.7 美國(guó) 伊利諾斯大學(xué)(UIUC) 訪問(wèn)教授
2009.10 -2010.3 美國(guó) 哈佛大學(xué) 訪問(wèn)教授
1997.12 -2002.1 浙江農(nóng)業(yè)大學(xué)/浙江大學(xué)植物保護(hù)系 副主任
2002.1 -2009.7 浙江大學(xué)植物保護(hù)系 主任
2009.7 -2013.7 浙江大學(xué)農(nóng)業(yè)與生物技術(shù)學(xué)院 副院長(zhǎng)
2013.7 -2015.7 浙江大學(xué)農(nóng)業(yè)與生物技術(shù)學(xué)院 常務(wù)副院長(zhǎng)2015.7 -至今 浙江大學(xué)農(nóng)業(yè)與生物技術(shù)學(xué)院 院長(zhǎng)Chen XX*, van Achterberg C. Systematics, phylogeny and evolution of braconid wasps: 30 years of progress. Annual Review of Entomology 64, 335-358 (2019)
Tang P, Belokobylskij SA, Chen XX*. Spathius Nees, 1818 (Hymenoptera: Braconidae, Doryctinae) from China with a key to species. Zootaxa 3960, 1-132 (2015) (monograph)
Tang P, Belokobylskij SA, van Achterberg C, Chen XX*. Halycaea Cameron, 1903 (Hymenoptera: Braconidae, Doryctinae) from China with a key to world species. Zootaxa 3218, 18–30 (2012)
Tang P, He
目錄
第一章 青蜂總科Chrysidoidea 1
一、螯蜂科Dryinidae 1
(一)常足螯蜂亞科Aphelopinae 2
1.常足螯蜂屬Aphelopus Dalman, 1823 2
2.直脈螯蜂屬Crovettia Olmi, 1984 7
(二)裸爪螯蜂亞科Conganteoninae 8
3.裸爪螯蜂屬Conganteon Benoit, 1951 9
(三)單爪螯蜂亞科Anteoninae 9
4.單爪螯蜂屬Anteon Jurine, 1807 10
5.矛螯蜂屬Lonchodryinus Kieffer, 1905 37
(四)螯蜂亞科Dryininae 37
6.螯蜂屬Dryinus Latreille, 1804 38
7.毛角螯蜂屬Thaumatodryinus R.Perkins, 1905 43
(五)雙距螯蜂亞科Gonatopodinae 44
8.食虱螯蜂屬Echthrodelphax R.Perkins, 1903 44
9.雙距螯蜂屬Gonatopus Ljungh, 1810 45
10.單節(jié)螯蜂屬Haplogonatopus R.Perkins, 1905 49
11.新螯蜂屬Neodryinus R.Perkins, 1905 51
二、梨頭蜂科Embolemidae 53
12.安梨頭蜂屬Ampulicomorpha Ashmead, 1893 53
13.梨頭蜂屬Embolemus Westwood, 1833 54
三、腫腿蜂科Bethylidae 57
14.棱角腫腿蜂屬Goniozus F.rster, 1856 57
15.華美腫腿蜂屬Eleganesia Alencar et Azevedo, 2018 59
16.銼角腫腿蜂屬Pristocera Klug, 1808 59
17.凹唇腫腿蜂屬Pristepyris Kieffer, 1905 60
18.頭甲腫腿蜂屬Cephalonomia Westwood, 1833 61
19.寄甲腫腿蜂屬Epyris Westwood, 1832 61
20.硬皮腫腿蜂屬Sclerodermus Latreille, 1809 62
四、青蜂科Chrysididae 64
(一).青蜂亞科Amiseginae 64
21.葉.青蜂屬Cladobethylus Kieffer, 1922 64
22.印.青蜂屬I(mǎi)ndothrix Krombein, 1957 65
23..青蜂屬Nipponosega Kurzenko et Lelej, 1994 65
(二)青蜂亞科Chrysidinae 66
24.凹脛青蜂屬Hedychrum Latreille, 1802 66
25.壯青蜂屬Praestochrysis Linsenmaier, 1959 67
26.三齒青蜂屬Trichrysis Lichtenstein, 1876 68
(三)尖胸青蜂亞科Cleptinae 68
27.尖胸青蜂屬Cleptes Latreille, 1802.69
(四)葉腿青蜂亞科Loboscelidiinae 71
28.葉腿青蜂屬Loboscelidia Westwood, 1874 71
第二章 胡蜂總科Vespoidea 74
五、胡蜂科Vespidae 74
(一)蜾蠃亞科Eumeninae 76
29.溝蜾蠃屬Ancistrocerus Wesmael, 1836 76
30.異喙蜾蠃屬Allorhynchium van der Vecht, 1963 78
31.緣蜾蠃屬Anterhynchium de Saussure, 1863 79
32.啄蜾蠃屬Antepipona de Saussure, 1855 80
33.短觸蜾蠃屬Apodynerus Giordani Soika, 1993 浙江新記錄屬 81
34.柄蜾蠃屬Coeleumenes van der Vecht, 1963 82
35.華麗蜾蠃屬Delta de Saussure, 1855 82
36.元蜾蠃屬Discoelius Latreille, 1809 83
37.蜾蠃屬Eumenes Latreille, 1802 83
38.佳盾蜾蠃屬Euodynerus Dalla Torre, 1904 88
39.胡蜾蠃屬Jucancistrocerus Blüthgen, 1938 90
40.奧蜾蠃屬Oreumenes Bequaert, 1926 91
41.胸蜾蠃屬Orancistrocerus van der Vecht, 1963 91
42.旁喙蜾蠃屬Pararrhynchium de Saussure, 1855 94
43.秀蜾蠃屬Pareumenes de Saussure, 1855 94
44.費(fèi)蜾蠃屬Phimenes Giordani Soika, 1992 95
45.飾蜾蠃屬Pseumenes Giordani Soika, 1935 96
46.喙蜾蠃屬Rhynchium Spinola, 1806 97
47.亞溝蜾蠃屬Subancistrocerus de Saussure, 1855 浙江新記錄屬 98
48.直盾蜾蠃屬Stenodynerus de Saussure, 1863 98
49.長(zhǎng)腹蜾蠃屬Zethus Fabricius, 1804 100
(二)胡蜂亞科Vespinae 102
50.黃胡蜂屬Vespula Thomson, 1869.102
51.長(zhǎng)黃胡蜂屬Dolichovespula Rohwer, 1916 105
52.胡蜂屬Vespa Linnaeus, 1758 105
(三)馬蜂亞科Polistinae 111
53.側(cè)異胡蜂屬Parapolybia de Saussure, 1854 111
54.馬蜂屬Polistes Latreille, 1802 113
55.鈴胡蜂屬Ropalidia Guerin-Meneville, 1831 120
六、鉤土蜂科Tiphiidae 122
七、蟻蜂科Mutillidae 128
(一)球蟻蜂亞科Sphaeropthalminae 128
56.何蟻蜂屬Hemutilla Lelej, Tu et Chen, 2014 128
(二)毛唇蟻蜂亞科Dasylabrinae 131
57.毛唇蟻蜂屬Dasylabris Radoszkowski, 1885 132
58.東洋蟻蜂屬Orientilla Lelej, 1979 133
(三)偽蟻蜂亞科Ephutinae 135
59.齒蟻蜂屬Odontomutilla Ashmead, 1899 135
(四)蟻蜂亞科Mutillinae 137
60.克蟻蜂屬Krombeinidia Lelej, 1996 137
61.彼蟻蜂屬Petersenidia Lelej, 1992 138
62.臺(tái)灣蟻蜂屬Taiwanomyrme Tsuneki, 1993 143
63.扎蟻蜂屬Zavatilla Tsuneki, 1993 145
64.黎明駝盾蟻蜂屬Eotrogaspidia Lelej, 1996 146
65.新駝盾蟻蜂屬Neotrogaspidia Lelej, 1996 148
66.華蟻蜂屬Wallacidia Lelej et Brothers, 2008 149
八、土蜂科Scoliidae 152
67.小長(zhǎng)腹土蜂屬Campsomeriella Betrem, 1941 153
68.脊土蜂屬Carinoscolia Betrem, 1927 154
69.巨長(zhǎng)腹土蜂屬M(fèi)egacampsomeris Betrem, 1928 155
70.微長(zhǎng)腹土蜂屬M(fèi)icromeriella Betrem, 1972 159
71.赤腹土蜂屬Liacos Guerin-Meneville, 1838 160
72.土蜂屬Scolia Fabricius, 1775 161
九、蛛蜂科Pompilidae 167
(一)蛛蜂亞科Pomplinae 167
73.安諾蛛蜂屬Anoplius Dufour, 1834 168
74.兩室蛛蜂屬Aporus Spinola, 1808 169
75.棒帶蛛蜂屬Batozonellus Arnold, 1937 170
76.叉爪蛛蜂屬Episyron Schiodte, 1837 171
77.副彎蛛蜂屬Paracyphononyx Gribodo, 1884 172
78.捷蛛蜂屬Tachypompilus Ashmead, 1902 173
(二)溝蛛蜂亞科Pepsinae 173
79.奧溝蛛蜂屬Auplopus Spinola, 1842 174
80.指溝蛛蜂屬Caliadurgus Pate, 1946 177
81.閉溝蛛蜂屬Clistoderes Banks, 1934 177
82.彎溝蛛蜂屬Cyphononyx Dahlbom, 1845 178
83.半溝蛛蜂屬Hemipepsis Dahlbom, 1844 178
84.寬鱗溝蛛蜂屬Platydialepis Haupt, 1941 179
85.鋸脛溝蛛蜂屬Priocnemis Schi.dte, 1837 180
十、蟻科Formicidae 182
(一)鈍猛蟻亞科Amblyoponinae 182
86.點(diǎn)猛蟻屬Stigmatomma Roger, 1859 182
(二)刺猛蟻亞科Ectatomminae 183
87.凹猛蟻屬Stictoponera Mayr, 1887 183
(三)猛蟻亞科Ponerinae 185
88.大齒猛蟻屬Odontomachus Latreille, 1804 185
89.鉤猛蟻屬Anochetus Mayr, 1861 186
90.隱猛蟻屬Cryptopone Emery, 1893 187
91.猛蟻屬Ponera Latreille, 1804 187
92.姬猛蟻屬Hypoponera Santschi, 1938 188
93.細(xì)顎猛蟻屬Leptogenys Roger, 1861 190
94.齒猛蟻屬Odontoponera Mayr, 1862 191
95.扁頭猛蟻屬Ectomomyrmex Mayr, 1867 192
96.短猛蟻屬Brachyponera Emery, 1900 193
(四)卷尾猛蟻亞科Proceratiinae 194
97.卷尾猛蟻屬Proceratium Roger, 1863 194
(五)行軍蟻亞科Dorylinae 195
98.行軍蟻屬Dorylus Fabricius, 1793 196
99.滑蟻屬Lioponera Mayr, 1879 196
100.卵角蟻屬Ooceraea Roger, 1862 197
101.盲蟻屬Aenictus Shuckard, 1840 197
(六)切葉蟻亞科Myrmicinae 200
102.暴蟻屬Anillomyrma Emery, 1913 200
103.盤(pán)腹蟻屬Aphaenogaster Mayr, 1853 200
104.重頭蟻屬Carebara Westwood, 1840 202
105.舉腹蟻屬Crematogaster Lund, 1831 205
106.棱結(jié)蟻屬Gauromyrmex Menozzi, 1933 208
107.收獲蟻屬M(fèi)essor F.rel, 1890 208
108.小家蟻屬M(fèi)onomorium Mayr, 1855 209
109.雙脊蟻屬M(fèi)yrmecina Curtis, 1829 211
110.紅蟻屬M(fèi)yrmica Latreille, 1804 213
111.大頭蟻屬Pheidole Westwood, 1839 214
112.棱胸蟻屬Pristomyrmex Mayr, 1866 219
113.火蟻屬Solenopsis Westwood, 1840 219
114.瘤顎蟻屬Strumigenys Smith, 1860 221
115.切胸蟻屬Temnothorax Mayr, 1861 223
116.鋪道蟻屬Tetramorium Mayr, 1855 224
117.扁胸蟻屬Vollenhovia Mayr, 1865 227
118.無(wú)刺蟻屬Kartidris Bolton, 1991 228
(七)臭蟻亞科Dolichoderinae 228
119.酸臭蟻屬Tapinoma F.rster, 1850 229
120.狡臭蟻屬 Technomyrmex Mayr, 1872 229
121.臭蟻屬Dolichoderus Lund, 1831 230
122.光臭蟻屬 Liometopum Mayr, 1861 231
123.凹臭蟻屬Ochetellus Shattuck, 1992 232
124.虹臭蟻屬I(mǎi)ridomyrmex Mayr, 1862 232
(八)蟻亞科Formicinae 233
125.麗蟻屬Calomyrmex Emery, 1895 234
126.弓背蟻屬Camponotus Mayr, 1889 234
127.平頭蟻屬Colobopsis Mayr, 1861 241
128.蟻屬Formica Linnaeus, 1758 242
129.毛蟻屬Lasius Fabricius, 1804 243
130.尼蘭蟻屬Nylanderia Emery, 1906 245
131.擬立毛蟻屬Paraparatrechina Donisthorpe, 1947 248
132.立毛蟻屬Paratrechina Motschulsky, 1863 249
133.斜結(jié)蟻屬Plagiolepis Mayr, 1861 249
134.多刺蟻屬Polyrhachis Smith, 1857 251
135.前結(jié)蟻屬Prenolepis Mayr, 1861 255
136.擬毛蟻屬Pseudolasius Emery, 1887 257
第三章 蜜蜂總科Apoidea 258
十一、分舌蜂科Colletidae 258
137.分舌蜂屬Colletes Latreille, 1802 259
138.葉舌蜂屬Hylaeus Fabricius, 1793 259
十二、地蜂科Andrenidae 261
139.地蜂屬Andrena Fabricius, 1775 261
十三、隧蜂科Halictidae 264
140.隧蜂屬Halictus Latreille, 1804 264
141.淡脈隧蜂屬Lasioglossum Curtis, 1833 265
142.彩帶蜂屬Nomia Latreille, 1804 268
143.棒腹蜂屬Lipotriches Gerst.ecker, 1858 271
144.紅腹蜂屬Sphecodes Latreille, 1804 273
十四、準(zhǔn)蜂科Melittidae 275
145.寬痣蜂屬M(fèi)acropis Panzer, 1809 275
十五、切葉蜂科Megachilidae 277
146.刺脛蜂屬Lithurgus Berthold, 1827 277
147.切葉蜂屬M(fèi)egachile Latreille, 1802 278
148.壁蜂屬Osmia Panzer, 1806 283
149.孔蜂屬Heriades Spinola, 1808 285
150.尖腹蜂屬Coelioxys Latreille, 1809 286
151.彎尾黃斑蜂屬Trachusa Panzer, 1804 288
152.黃斑蜂屬Anthidium Fabricius, 1804 289
153.偉黃斑蜂屬Bathanthidium Mavromoustakis, 1953 290
154.赤腹蜂屬Euaspis Gerstaecker, 1857 291
十六、蜜蜂科Apidae 293
155.木蜂屬Xylocopa Latreille, 1802 293
156.蘆蜂屬Ceratina Latreille, 1802 295
157.條蜂屬Anthophora Latreille, 1803 297
158.無(wú)墊蜂屬Amegilla Friese, 1897 298
159.長(zhǎng)須蜂屬Eucera Scopoli, 1770 302
160.回條蜂屬Habropoda Smith, 1854 302
161.長(zhǎng)足條蜂屬Elaphropoda Lieftinck, 1966 303
162.四條蜂屬Tetralonia Spinola, 1838 305
163.小四條蜂屬Tetraloniella Ashmead, 1899 306
164.櫛距蜂屬Ctenoplectra Kirby, 1826 306
165.艷斑蜂屬Nomada Scopoli, 1770 307
166.絨斑蜂屬Epeolus Latreille, 1802 308
167.毛斑蜂屬M(fèi)electa Latreille, 1802 308
168.盾斑蜂屬Crocisa Panzer, 1806 309
169.蜜蜂屬Apis Linnaeus, 1758 309
170.熊蜂屬Bombus Latreille, 1802 310
十七、蠊泥蜂科Ampulicidae 316
171.蠊泥蜂屬Ampulex Jurine, 1807 316
172.黑蠊泥蜂屬Dolichurus Latreille, 1809 318
173.三節(jié)蠊泥蜂屬Trirogma Westwood, 1841 318
十八、方頭泥蜂科Crabronidae 320
(一)異色泥蜂亞科Astatinae 320
174.異色泥蜂屬Astata Latreille, 1796 320
(二)沙蜂亞科Bembicinae 321
175.瘤腿泥蜂屬Alysson Panzer, 1806 322
176.始滑胸泥蜂屬Eogorytes Bohart, 1976 322
177.沙大唇泥蜂屬Bembecinus A.Costa, 1859 323
178.大唇泥蜂屬Stizus Latreille, 1802 324
179.日本角胸泥蜂屬Nippononysson Yasumatsu et Maidl, 1936 324
(三)方頭泥蜂亞科Crabroninae 325
180.纓角泥蜂屬Crossocerus Lepeletier et Brulle, 1835 326
181.雙脊泥蜂屬Dasyproctus Lepeletier de Saint Fargeau et Brulle, 1835 332
182.切方頭泥蜂屬Ectemnius Dahlbom, 1845 333
183.滑腹泥蜂屬Encopognathus Kohl, 1897 334
184.顎方頭泥蜂屬Entomognathus Dahlbom, 1844 334
185.小唇泥蜂屬Larra Fabricius, 1793 335
186.椴方頭泥蜂屬Lindenius Lepeletier de Saint Fargeau et Brulle, 1835 336
187.脊小唇泥蜂屬Liris Fabricius, 1804 337
188.琴完眼泥蜂屬Lyroda Say, 1837 340
189.麗完眼泥蜂屬Nitela Latreille, 1809 340
190.刺胸泥蜂屬Oxybelus Latreille, 1796 341
191.豆短翅泥蜂屬Pison Jurine, 1808 342
192.棒柄泥蜂屬Rhopalum Stephens, 1829 344
193.快足小唇泥蜂屬Tachysphex Kohl, 1883 346
194.捷小唇泥蜂屬Tachytes Panzer, 1806 347
195.轉(zhuǎn)長(zhǎng)泥蜂屬Tracheliodes A.Morawitz, 1866 350
196.短翅泥蜂屬Trypoxylon Latreille, 1796 351
(四)短柄泥蜂亞科Pemphredoninae 358
197.隆痣短柄泥蜂屬Carinostigmus Tsuneki, 1954 359
198.隱短柄泥蜂屬Diodontus Curtis, 1834 360
199.米木短柄泥蜂屬M(fèi)imumesa Malloch, 1933 361
200.闊額短柄泥蜂屬Passaloecus Shuckard, 1837 362
201.短柄泥蜂屬Pemphredon Latreille, 1796 363
202.狹額短柄泥蜂屬Polemistus de Saussure, 1892 364
203.三室短柄泥蜂屬Psen Latreille, 1796 365
204.唇短柄泥蜂屬Pseneo Malloch, 1933 368
205.脊短柄泥蜂屬Psenulus Kohl, 1897 369
206.宏痣短柄泥蜂屬Spilomena Shuckard, 1838 370
207.痣短柄泥蜂屬Stigmus Panzer, 1804 371
(五)大頭泥蜂亞科Philanthinae 372
208.節(jié)腹泥蜂屬Cerceris Latreille, 1802 372
十九、泥蜂科Sphecidae 380
(一)沙泥蜂亞科Ammophilinae 380
209.沙泥蜂屬Ammophila Kirby, 1798 380
210.戎泥蜂屬Hoplammophila Beaumont, 1960 383
(二)壁泥蜂亞科Sceliphrinae 383
211.藍(lán)泥蜂屬Chalybion Dahlbom, 1843 383
212.壁泥蜂屬Sceliphron Klug, 1801 384
(三)泥蜂亞科Sphecinae 386
213.泥蜂屬Sphex Linnaeus, 1758 386
214.等齒泥蜂屬I(mǎi)sodontia Patton, 1880 388
215.掌泥蜂屬Palmodes Kohl, 1890 388
參考文獻(xiàn) 390
中名索引 429
學(xué)名索引 438